Założenia i cele obecnej perspektywy zostały określone przez Komisję Europejską już w 2003 r. w dokumencie „Komunikat w sprawie Perspektywy Finansowej 2007-2013" oraz w opublikowanym w tym czasie tzw. trzecim raporcie kohezyjnym pt. „Nowe Partnerstwo dla spójności. Konwergencja. Konkurencyjność. Współpraca".
Nowa perspektywa różni się od starej w niewielkim stopniu. Dużą rolę odgrywają w niej tradycyjne polityki wspólnotowe takie jak wspólna polityka rolna i polityka spójności, ale są one bardziej ukierunkowane na zwiększanie konkurencyjności UE. Podstawowym celem Nowej Perspektywy pozostaje koncentracja uwagi na obszarach najbiedniejszych Unii Europejskiej - na wsparcie dla tych regionów przeznaczono największą ilość środków w ramach polityki spójności - łącznie 51,1%.
Instrumentem realizacji działań rozwojowych UE mających na celu wzrost konkurencyjności i rozwoju gospodarek unijnych będą w większym niż dotychczas stopniu fundusze strukturalne. W kwestiach wspólnej polityki rolnej dokonano pewnych zmian, ustanawiając Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów Wiejskich, który zastąpił dotychczasowy Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej. Z kolei nowo powstały Europejski Fundusz Rybacki zastąpił Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa. Nowy fundusz jest bardziej ukierunkowany na wsparcie restrukturyzacji obszarów zależnych od rybołówstwa.
W celu realizacji założeń Nowej Perspektywy wszystkie kraje członkowskie UE są zobligowane do przygotowania odpowiednich dokumentów określających ich strategie rozwoju i wytyczających kierunki działań polityki spójności.
Kluczowym dokumentem odnoszącym się do wdrażania unijnej polityki spójności w Polce w latach 2007-2013 jest ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenie polityki rozwoju. Zgodnie z ustawą polityka rozwoju kraju jest określana w strategiach rozwoju, a następnie wdrażana poprzez odpowiednie programy operacyjne i plany wykonawcze.
Podstawowymi dokumentami określającymi strategię rozwojową dla Polski w latach 2007-2013 są Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 oraz Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (NSRO) 2007-2013. NSRO określają priorytety i obszary działania oraz system wdrażania funduszy unijnych w Polsce, poprzez ustalanie między innymi liczby programów operacyjnych oraz wielkości środków finansowych przeznaczonych na ich realizację.
Zobacz też:
Fundusze strukturalne
Fundusz Spójności